Sáng 15-5, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 9, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh đã trình Quốc hội dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh trình bày tờ trình. Ảnh: Phạm Thắng
Theo tờ trình của Chính phủ, thực hiện các kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về chủ trương sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp cùng với việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, sửa đổi Luật Tổ chức chính quyền địa phương, dẫn đến một số quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025 cần phải nghiên cứu, sửa đổi.
Cụ thể, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025 quy định thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương (cấp tỉnh và cấp huyện), không còn phù hợp với chủ trương bỏ đơn vị hành chính cấp huyện.
Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh cho biết dự thảo luật sửa đổi, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật theo hướng bỏ thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền cấp huyện, bổ sung thẩm quyền của Hội đồng nhân dân (HĐND) và Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã, nhằm cụ thể hóa chủ trương bỏ đơn vị hành chính cấp huyện và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Việc bổ sung thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của HĐND, UBND cấp xã nhằm phù hợp với chủ trương cấp xã là cấp tổ chức thực hiện chính sách, tập trung vào các nhiệm vụ phục vụ người dân, trực tiếp giải quyết các vấn đề của cộng đồng dân cư, cung cấp các dịch vụ công cơ bản, thiết yếu cho người dân trên địa bàn; các nhiệm vụ cần sự tham gia của cộng đồng, phát huy tính chủ động, sáng tạo của chính quyền cấp xã.
Theo đó, HĐND cấp xã ban hành nghị quyết để quy định những vấn đề được luật, nghị quyết của Quốc hội giao; thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp.
UBND cấp xã ban hành quyết định để quy định những vấn đề được luật, nghị quyết của Quốc hội giao; phân cấp và thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: Phạm Thắng
Về phía cơ quan thẩm tra, ông Hoàng Thanh Tùng, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp Luật và Tư pháp của Quốc hội, cho biết Ủy ban đề nghị cân nhắc việc quy định UBND cấp xã ban hành quyết định để phân cấp thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao, vì chính quyền cấp xã phải gần dân, sát dân, trực tiếp và chịu trách nhiệm về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình.
Theo ông Tùng, nếu thực hiện phân cấp thì các cơ quan nhận phân cấp mới là chủ thể chịu trách nhiệm về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn, có thể lại tạo ra cấp trung gian trong giải quyết công việc tại cấp chính quyền cơ sở.
Qua rà soát các quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương hiện hành và dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) được trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp này, cũng không giao UBND cấp xã thẩm quyền phân cấp.
Để thay cho quy định UBND cấp xã ban hành quyết định để phân cấp, cơ quan thẩm tra đề nghị nghiên cứu, quy định trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) cơ chế phân công, ủy quyền linh hoạt hơn để UBND cấp xã có thể giao cho cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác, thậm chí cả công chức thuộc UBND cấp xã thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn phù hợp với yêu cầu, điều kiện thực tế của địa phương.
Có ý kiến cho rằng Luật Tổ chức chính quyền địa phương đang được sửa đổi theo hướng tăng thẩm quyền chủ động cho Chủ tịch UBND thông qua việc giao thêm nhiều nhiệm vụ, quyền hạn với tư cách cá nhân.
Do đó, đề nghị xem xét, quy định Chủ tịch UBND cấp tỉnh được ban hành văn bản quy phạm pháp luật để phân cấp thẩm quyền của mình cho người đứng đầu cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác thuộc UBND cùng cấp và Chủ tịch UBND cấp xã