Quốc hội thông qua Luật Ngân sách mới: Tăng thêm quyền cho Thủ tướng và địa phương

Sáng 25/6, với 426/430 đại biểu tán thành (chiếm 89,12%), Quốc hội đã thông qua Luật Ngân sách Nhà nước. Luật có hiệu lực thi hành từ năm ngân sách 2026.

Trước khi biểu quyết, trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự án Luật, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, về phân cấp nguồn thu giữa ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương, Chính phủ tiếp thu, lựa chọn phương án 2 đã trình Quốc hội.

Đồng thời, tiếp thu chỉnh lý quy định về việc phân chia tiền sử dụng đất, tiền thuê đất theo hướng: Hà Nội được hưởng 100% các khoản thu này theo quy định của Luật Thủ đô; Các địa phương không nhận bổ sung cân đối, ngân sách địa phương được hưởng 80%, ngân sách Trung ương hưởng 20%; Các địa phương nhận bổ sung cân đối, ngân sách địa phương được hưởng 85%, ngân sách Trung ương hưởng 15%.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình báo cáo chỉnh lý dự án Luật Ngân sách Nhà nước (Ảnh: Media Quốc hội).

Bộ trưởng cũng cho biết, nhằm tạo điều kiện sử dụng nguồn tăng thu so với dự toán, dự toán chi còn lại của cấp ngân sách một cách chủ động, kịp thời, hiệu quả, dự thảo Luật quy định giao Chính phủ quản lý điều hành, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội kết quả thực hiện và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Đồng thời, quy định tương ứng việc giao Ủy ban nhân dân các cấp sử dụng nguồn tăng thu so với dự toán và dự toán chi còn lại của ngân sách địa phương.

Dự thảo Luật bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ quy định: Khoản tài trợ, đóng góp tự nguyện; Khoản viện trợ không hoàn lại cho Nhà nước, Chính phủ Việt Nam và chính quyền địa phương.

Về tăng tính chủ động, linh hoạt trong tổ chức thực hiện ngân sách Nhà nước, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung tăng trách nhiệm của thủ trưởng đơn vị trong thực hiện chi ngân sách, đơn giản hóa quy trình kiểm soát chi ngân sách của cơ quan Kho bạc Nhà nước.

Đồng thời, bổ sung quy định quỹ dự trữ tài chính được sử dụng để tạm ứng cho các chương trình, nhiệm vụ, dự án kết cấu hạ tầng quan trọng trên địa bàn để đẩy nhanh tiến độ thực hiện và phải hoàn trả trong vòng 36 tháng kể từ ngày tạm ứng; tổng các khoản tạm ứng tối đa không quá 50% số dư đầu năm của quỹ nhằm đảm bảo đảm bảo sử dụng linh hoạt, hiệu quả, kịp thời đối với Quỹ dự trữ tài chính cấp tỉnh.

Về thẩm quyền quyết định, điều chỉnh dự toán ngân sách Nhà nước, ông Thắng nêu rõ, đề xuất tại dự thảo Luật đã được Chính phủ trình Quốc hội nhằm thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước về tăng cường phân cấp, phân quyền.

"Đây còn là vấn đề quan trọng, cấp bách, cần tháo gỡ ngay để đáp ứng yêu cầu thực tiễn, nhằm tạo sự chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả trong quản lý, điều hành ngân sách Nhà nước, cắt giảm thủ tục hành chính, nâng cao trách nhiệm của các cấp, ngành, địa phương", ông Thắng nêu rõ.

Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cấp xã tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và có chế tài xử lý nghiêm các vi phạm, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí.

Về nhiệm vụ, quyền hạn của Thủ tướng Chính phủ, Luật Ngân sách Nhà nước hiện hành đã quy định một số nhiệm vụ, quyền hạn của Thủ tướng Chính phủ.

Theo đó, ông Thắng cho biết, dự thảo Luật bổ sung thêm thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ trong quyết định phân bổ ngân sách và tổng hợp chung thành 1 điều quy định nhiệm vụ, quyền hạn của Thủ tướng Chính phủ để thuận tiện trong tổ chức thực hiện.