Giải pháp này được đề xuất trong Đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông do Sở Xây dựng TPHCM xây dựng, hiện đang lấy ý kiến các sở, ban ngành và đơn vị liên quan.
Kiểm định khí thải xe máy từ 1/7/2026
Theo đề án, TPHCM sẽ thí điểm thiết lập vùng phát thải thấp tại khu vực trung tâm vào năm 2026. Riêng đối với khu vực Cần Giờ và đặc khu Côn Đảo, thành phố sẽ triển khai đồng bộ các nhóm giải pháp chung (từ năm 2026), nhưng kèm theo những quy định riêng phù hợp với đặc thù từng địa phương.
Cụ thể, việc kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy đang lưu hành tại các xã Bình Khánh, An Thới Đông, Cần Giờ, Thạnh An và đặc khu Côn Đảo sẽ bắt đầu từ 1/7/2026. Đối với phần còn lại của TPHCM, thời điểm này sẽ là 1/1/2027.
Từ ngày 1/1/2030, xe mô tô, xe gắn máy lưu thông tại Cần Giờ, Thạnh An và Côn Đảo phải đạt tiêu chuẩn khí thải mức 2 trở lên. Trong khi đó, toàn TPHCM sẽ áp dụng yêu cầu này từ 1/1/2032.
Về vùng phát thải thấp, năm 2026, thành phố sẽ kiểm soát lưu thông với xe mô tô, xe gắn máy có tiêu chuẩn khí thải thấp trên các tuyến đường trục chính và khu dân cư từ phà Bình Khánh đến xã Cần Giờ (địa phận thị trấn Cần Thạnh cũ).
Giai đoạn 2027 – 2030, sẽ thí điểm lập vùng phát thải thấp tại xã Cần Giờ, đồng thời khuyến khích các địa phương khác triển khai. Từ năm 2031 trở đi, các khu vực trên địa bàn Thành phố có một trong các tiêu chí quy định về vùng phát thải thấp phải thực hiện vùng phát thải thấp.
Phương tiện lưu thông tại Cần Giờ. Ảnh: Phạm Nguyễn
Đề án dự kiến sẽ phân vùng hoạt động kiểm soát lưu thông đối với ô tô, xe mô tô, xe gắn máy có tiêu chuẩn khí thải thấp trên địa bàn các xã Bình Khánh, An Thới Đông, Cần Giờ, Thạnh An. Đồng thời, hạn chế phương tiện ô tô, mô tô, xe gắn máy có tiêu chuẩn khí thải thấp lưu thông trên tuyến đường Rừng Sác, đoạn từ phà Bình Khánh đến đường Duyên Hải vào ngày cuối tuần.
Biện pháp này nhằm thúc đẩy việc sử dụng phương tiện giao thông thân thiện với môi trường như xe buýt công cộng, đồng thời chuẩn bị cho người dân dần ý thức về sự chuyển đổi sang phương tiện phát thải thấp để bảo vệ môi trường mà không thay đổi đột ngột các hoạt động kinh tế - xã hội sử dụng phương tiện xe máy để vận chuyển.
Trên cơ sở lộ trình áp dụng mức khí thải ô tô, mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông, các phương tiện ô tô dưới tiêu chuẩn khí thải Mức 4, mô tô, xe gắn máy dưới tiêu chuẩn khí thải Mức 2 sẽ bị hạn chế tham gia giao thông vào ngày cuối tuần.
Ưu đãi cho người dân chuyển đổi phương tiện
Đề án cũng đề xuất loạt chính sách ưu đãi thuế, phí, lệ phí nhằm khuyến khích người dân chuyển sang sử dụng xe máy điện, góp phần giảm phát thải và thúc đẩy giao thông xanh.
Theo đó, lệ phí đăng ký và cấp biển số đối với xe máy điện sẽ được giảm 50%, cụ thể: Xe máy điện giá đến 15 triệu đồng: 500.000 đồng; Xe máy điện giá trên 15 triệu đến 40 triệu đồng: 1 triệu đồng; Xe máy điện giá trên 40 triệu đồng: 2 triệu đồng.
Đáng chú ý, xe máy điện sẽ được miễn phí gửi tại các điểm giữ xe công cộng, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân khi sử dụng phương tiện thân thiện môi trường.
Bên cạnh đó, đề án cũng sẽ xây dựng gói chính sách ưu đãi nhằm khuyến khích người dân chuyển đổi từ xe máy xăng sang xe điện, hướng tới mục tiêu giảm phát thải và phát triển giao thông xanh.
Cụ thể, hộ nghèo và hộ cận nghèo sẽ được hỗ trợ đổi hoặc mua xe máy điện trị giá dưới 20 triệu đồng, mức hỗ trợ 100% cho hộ nghèo và 80% cho hộ cận nghèo.
Nhiều chính sách ưu đãi để hỗ trợ người dân Cần Giờ, đặc khu Côn Đảo chuyển đổi sang xe điện. Ảnh minh họa: Phạm Nguyễn
Với các hộ gia đình thông thường, thành phố sẽ hỗ trợ thu mua xe máy xăng theo niên hạn khi chuyển đổi sang xe điện, mức hỗ trợ từ 500.000 đồng đến 5 triệu đồng/chiếc, tùy thời gian sử dụng:
Xe dưới 5 năm: 5 triệu đồng; Xe từ 5 đến dưới 10 năm: 4 triệu đồng; Xe từ 10 đến dưới 15 năm: 3 triệu đồng; Xe từ 15 đến dưới 20 năm: 2 triệu đồng; Xe từ 20 năm trở lên: 500.000 đồng.
Ngoài ra, thành phố sẽ duy trì chính sách vay mua xe máy điện trả góp với lãi suất ưu đãi 4%/năm dành cho cá nhân và hộ gia đình. Phần chênh lệch lãi suất sẽ được ngân sách nhà nước hỗ trợ.
Kiến nghị lắp trạm sạc ở sân bay, chợ Côn Đảo
Đề án cũng đề xuất kế hoạch phát triển hệ thống trạm sạc và cung cấp năng lượng cho xe điện tại Cần Giờ và Côn Đảo nhằm đáp ứng nhu cầu di chuyển xanh trong tương lai.
Tại Cần Giờ, hai bến xe buýt Bình Khánh và Cần Thạnh, nơi tập trung số lượng xe buýt lớn nhất sẽ được lắp đặt 3 trụ sạc công suất 150kW mỗi bến. Ngoài ra, mỗi bến còn bố trí thêm 10 trụ sạc xe máy công suất 1,2kW để phục vụ nhu cầu của người dân. Các bãi đỗ xe trung chuyển tại đây cũng sẽ được trang bị hệ thống tủ đổi pin hoạt động 24/7, cho phép người dùng nhanh chóng thay pin đã hết bằng pin đã nạp đầy, rút ngắn thời gian chờ sạc.
Tại Côn Đảo, sân bay Côn Sơn, nơi tập trung nhiều taxi và phương tiện vận tải hành khách công cộng sẽ được lắp đặt 3 trụ sạc công suất 150kW. Chợ Côn Đảo sẽ bổ sung 5 trụ sạc xe máy công suất 1,2kW. Các bãi đỗ xe trung chuyển cũng được trang bị hệ thống đổi pin tương tự Cần Giờ, giúp phương tiện tiếp tục hành trình ngay mà không phải chờ sạc. Các tủ đổi pin này sẽ hoạt động 24/7 cho phép người dùng đổi pin đã hết lấy pin đã được nạp sẵn để có thể tiếp tục hành trình di chuyển mà không cần phải chờ đợi sạc.