Bộ Công Thương phối hợp với Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa tổ chức hội thảo lấy ý kiến doanh nghiệp về Dự thảo Luật Thương mại điện tử (TMĐT).
Tại hội thảo, đại diện Viettel Post đặc biệt quan tâm đến Điều 16.6.d của dự thảo, quy định các nền tảng số lớn “không được áp đặt người bán, người mua phải sử dụng dịch vụ thanh toán hay logistics của một nhà cung cấp mà không có lý do chính đáng”. Doanh nghiệp cho rằng quy định này vẫn chưa đủ mạnh, bởi một số nền tảng có thể giới hạn sự lựa chọn chỉ trong 1–2 nhà cung cấp, ảnh hưởng đến quyền lợi người dùng.
Viettel Post đề xuất sửa đổi thành: “Không được cản trở, hạn chế người dùng thực hiện quyền lựa chọn tổ chức cung cấp dịch vụ thanh toán và logistics hỗ trợ TMĐT”. Theo lập luận của doanh nghiệp, nền tảng trung gian chỉ là môi trường kết nối, không nên can thiệp vào thỏa thuận giữa người mua và người bán.
Đại diện Viettel Post dẫn chứng, nhiều quốc gia đã có quy định nghiêm ngặt để ngăn chặn hành vi hạn chế quyền lựa chọn, như Luật Thương mại điện tử Trung Quốc (Điều 20) hay Đạo luật Thị trường Kỹ thuật số của Liên minh châu Âu (Điều 6.6). Các sàn lớn như Alibaba, Amazon cũng cho phép người bán tự chọn đơn vị vận chuyển hoặc thỏa thuận trực tiếp với khách hàng. “Việc sửa đổi quy định sẽ giúp bảo vệ tối đa quyền lợi người bán, người mua, ngăn chặn lạm dụng vị trí thống lĩnh và tạo môi trường kinh doanh công bằng hơn,” đại diện Viettel Post nhấn mạnh.
Ở góc độ khác, bà Trần Hoài Ly - đại diện Công ty Chợ Tốt cho rằng dự thảo đang đặt ra quá nhiều trách nhiệm cho các sàn TMĐT. Với mô hình C2C (cá nhân với cá nhân), việc yêu cầu người bán cá nhân phải định danh, xác thực điện tử hay cung cấp giấy tờ liên quan đến hàng hóa là rất khó khả thi. “Một người muốn bán lại chiếc điện thoại đã qua sử dụng sẽ không thể cung cấp đầy đủ giấy tờ theo quy định,” bà Ly lấy ví dụ.
Theo bà, dự thảo cần làm rõ phạm vi điều chỉnh với những đối tượng không kinh doanh chuyên nghiệp mà chỉ đơn thuần thanh lý tài sản tiêu dùng. Việc áp đặt quá nhiều nghĩa vụ sẽ gây khó khăn cho tiểu thương và người bán hàng cá nhân. Bà Ly kiến nghị cơ quan soạn thảo giảm bớt các trách nhiệm không cần thiết, đồng thời cần sự phối hợp của nhiều cơ quan khác trong việc bảo vệ người tiêu dùng.
Các chuyên gia tại hội thảo nhận định, Luật TMĐT được kỳ vọng sẽ định hình hệ sinh thái thương mại điện tử với tầm nhìn dài hạn, vừa bảo vệ người tiêu dùng, vừa tạo động lực phát triển hạ tầng số, logistics, thanh toán, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng thị trường trong và ngoài nước.
Bên cạnh đó, TMĐT cần được đặt trong tổng thể chiến lược phát triển kinh tế số, gắn với mục tiêu chuyển đổi số quốc gia và tăng trưởng bền vững. Chính sách cũng nên khuyến khích sự minh bạch, tạo điều kiện cho người mua - người bán, nhất là SMEs, tận dụng lợi thế môi trường số với chi phí thấp và cơ hội tiếp cận thị trường rộng mở.