Bộ Công Thương đang xúc tiến lộ trình chuyển đổi sang cơ chế giá điện hai thành phần, với kế hoạch bắt đầu áp dụng từ ngày 1/1/2026 đối với nhóm khách hàng sản xuất có sản lượng tiêu thụ lớn.
Giá điện hai thành phần gồm tính theo sản lượng tiêu thụ và công suất đăng ký, khách hàng sẽ trả riêng cho mỗi kW công suất họ đăng ký hàng tháng với nhà cung cấp. Khi không sử dụng, họ vẫn phải trả chi phí này, thay vì ngành điện chịu và thu hồi qua điều chỉnh giá như hiện nay.
Việc tính giá điện theo bậc thang hiện nay chỉ phản ánh khối lượng điện sử dụng, chưa thể hiện đúng bản chất chi phí cung cấp điện, bao gồm hạ tầng nguồn và lưới điện.
Đối tượng thí điểm và lộ trình áp dụng
Tại buổi làm việc với Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên ngày 8/9, ông Nguyễn Anh Tuấn – Tổng Giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) – đã trình bày điều kiện, phương pháp tính và lộ trình triển khai giá điện hai thành phần.
Trước mắt, đối tượng áp dụng là các khách hàng sản xuất lớn, tiêu thụ từ 200.000 kWh/tháng trở lên, đấu nối cấp điện áp từ 22 kV. Đây cũng là nhóm đã đủ điều kiện tham gia cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA). Trong khi đó, nhóm khách hàng sinh hoạt sẽ chưa được áp dụng do phải thay thế toàn bộ hệ thống công tơ đo đếm.
Tuy nhiên, phương pháp này chưa từng được triển khai tại Việt Nam. Việc thay đổi căn bản cơ chế giá sẽ ảnh hưởng lớn đến ngành điện và khách hàng, do đó cần thêm thời gian nghiên cứu, đánh giá tác động một cách kỹ lưỡng. Dự kiến chia làm 4 giai đoạn:
Giai đoạn 1, từ nay tới giữa năm sau, cơ chế giá này được thí điểm với khách hàng sử dụng điện lớn (sản xuất, kinh doanh).
Giai đoạn 2, tháng 1-6/2026, cơ quan chức năng sẽ phát hành hóa đơn song song (không thanh toán thực tế) với toàn bộ khách hàng tham gia thí điểm, kèm hướng dẫn về giá bán lẻ điện hai thành phần.
Giai đoạn 3, thử nghiệm chính thức trong một năm (tháng 7/2026-7/2027).
Giai đoạn 4, từ tháng 8/2027, mở rộng áp dụng giá điện hai thành phần với các nhóm khách hàng.