Chính phủ vừa yêu cầu Bộ Tài chính quy định rõ về thu nhập từ hoạt động kinh doanh mua bán vàng thuộc diện chịu thuế thu nhập cá nhân. Nhưng chuyên gia cho rằng, đánh thuế ra sao để công bằng giữa một bên là đầu cơ và một bên tích luỹ.
Người dân lo lắng
Câu chuyện đánh thuế vàng rộ lên trong bối cảnh giá vàng trong nước liên tục tăng cao, duy trì khoảng cách với thế giới hơn 17 triệu đồng/lượng.
Chị Minh Thắm (Hoàng Hoa Thám, Hà Nội) cho biết, khá lo lắng về dự kiến có thể đánh thuế thu nhập cá nhân đối với vàng. Bởi, hơn 1 lượng vàng chị mua từ 2 năm nay, được tích cóp từ tiền lương hằng tháng. Số vàng này dự định sẽ được dùng khi nhà có việc như con lấy vợ, hay sửa nhà...
"Số vàng tôi mua không phải là kinh doanh lấy lãi nên việc đánh thuế có nên không? Hơn nữa số tiền tôi dành dụm để mua vàng đã được nộp thuế thu nhập cá nhân. Nếu tới đây bị đánh thuế khi bán vàng thì có phải thuế chồng thuế? Giá vàng tôi mua khoảng 70 triệu đồng/lượng, nay giá lên trên 130 triệu đồng/lượng, thuế sẽ được tính như thế nào để đảm bảo công bằng cho người dân?", chị Thắm nói.
Chị Đào Nga (Từ Liêm, Hà Nội) cho biết, chị có 2 lượng vàng là của hồi môn của bố mẹ cho khi đi lấy chồng. Đây không phải là vàng chị mua kinh doanh, tích trữ. Nếu cần phải bán số vàng này mà bị tính thuế thu nhập cá nhân thì vô lý.
Người dân lo lắng về việc nghiên cứu đánh thuế vàng trong thời gian tới.
Trong khi đó, khi công bố 6 kết luận thanh tra ngân hàng , công ty hoạt động kinh doanh vàng, Ngân hàng Nhà nước cũng đã từng đề cập vấn đề thuế thu nhập cá nhân đối với người mua bán vàng.
Cụ thể, tại kết luận thanh tra một ngân hàng, "một số khách hàng cá nhân có hoạt động mua, bán vàng miếng với ngân hàng này tần suất diễn ra liên tục nhiều lần trong ngày, trong tháng, doanh số hàng ngàn tỷ đồng trong một năm với mục đích kinh doanh".
Dù Nghị định số 24 không cấp giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng cho cá nhân, tuy nhiên cá nhân được mua, bán vàng miếng tại các tổ chức được Ngân hàng Nhà nước cấp giấy phép.
"Việc xác định hoạt động mua, bán vàng miếng của cá nhân với các tổ chức được Ngân hàng Nhà nước cấp giấy phép nhằm mục đích tìm kiếm lợi nhuận (kinh doanh) trong trường hợp cụ thể này có thuộc đối tượng nộp thuế thu nhập cá nhân nếu có thu nhập từ hoạt động mua, bán vàng miếng theo luật Thuế thu nhập cá nhân hay không, thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tài chính", kết luận đề cập.
Đánh thuế bao nhiêu hợp lý?
Ông Nguyễn Ngọc Trọng - Giám đốc Công ty vàng Đối tác mới - cho rằng, vàng tồn tại trên thị trường hàng chục, hàng trăm năm nay. Nếu tính thuế thu nhập trên phần lợi nhuận từ hoạt động mua bán vàng thì sẽ khó khi xác định giá mua vào của khách hàng. Nếu tính tỷ lệ thuế doanh thu mà người dân bán vàng ra như chứng khoán thì chưa đúng bản chất thuế thu nhập.
Theo ông Đông, hiện chênh lệch giữa giá mua và bán vàng miếng SJC lên 2 - 3 triệu đồng/lượng. Chính vì vậy, những người mua vàng sẽ chịu rủi ro lỗ ngay. Trong trường hợp giá vàng chưa tăng, họ phải bán lỗ cộng thêm phần thuế thì càng lỗ nặng hơn.
"Do đó, nếu có phương án tính thuế đối với kinh doanh vàng thì cũng nên áp dụng một mức hợp lý, bởi giá vàng dù cao, người dân bỏ nhiều tiền mua nhưng mức sinh lời không nhiều khi thực hiện mua đi bán lại", ông Trọng cho hay.
TS. Nguyễn Ngọc Tú - Giảng viên Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội việc đánh thuế thu nhập từ mua bán vàng sẽ giảm bớt động lực đầu cơ, lướt sóng của nhà đầu tư. Người mua vàng sẽ chịu cả phần chênh lệch giữa giá mua - bán và khoản thuế thu nhập. Ví dụ, hôm nay mua vàng với giá 131 triệu đồng/lượng, nhưng ngày mai bán ra chỉ 128 triệu đồng/lượng, lỗ 3 triệu đồng. Nếu cộng thêm khoảng 2 triệu đồng tiền thuế, người bán lỗ tổng cộng khoảng 5 triệu đồng/lượng.
"Điều này sẽ khiến hành vi đầu tư thay đổi, nhà đầu tư sẽ chuyển sang kênh đầu tư kinh doanh khác. Khi đó, đồng tiền sẽ luân chuyển vào sản xuất - kinh doanh, thay vì găm giữ vàng; lượng người mua giảm, giá vàng cũng sẽ hạ”, ông Tú cho hay.
Tuy nhiên, ông Tú cho rằng cần thiết lập ngưỡng tính thuế . Cụ thể, đề xuất chỉ khi bán từ 1 lượng vàng trở lên mới phải nộp thuế. Trường hợp người dân bán vàng tích lũy với số lượng nhỏ, chỉ 1-2 chỉ, dưới ngưỡng thì không tính thuế.
Việc áp thuế cũng nên triển khai ngay trong năm nay, thay vì chờ tới khi Luật Thuế thu nhập cá nhân được sửa đổi, nhằm góp phần ổn định thị trường vàng và tránh gây áp lực lên tỷ giá vào cuối năm.