Phát triển kinh tế cửa khẩu - “Chìa khóa” mở không gian tăng trưởng cho Tây Ninh

Lợi thế từ vị trí chiến lược vùng biên

Tây Ninh là tỉnh có vị trí đặc biệt trong hệ thống hành lang kinh tế phía Nam, khi vừa nằm ở cửa ngõ của Tp.HCM, vừa tiếp giáp ba tỉnh Svay Rieng, Tboung Khmum và Prey Veng (Campuchia). 

Tỉnh Tây Ninh hiện có 21 cửa khẩu, trong đó 4 cửa khẩu quốc tế cùng nhiều cửa khẩu chính, phụ, tuyến đường mòn và lối mở truyền thống.

Nhờ đặc điểm này, Tây Ninh có điều kiện thuận lợi để phát triển mạnh mẽ kinh tế biên mậu, thúc đẩy giao thương và tạo sinh kế ổn định cho cư dân vùng biên. 

Đoàn công tác hai tỉnh Tây Ninh và Prey Veng khảo sát thực tế các nội dung chuẩn bị cho Lễ khai trương cửa khẩu quốc tế Tân Nam.

Theo ghi nhận của PV Người Đưa Tin, hàng hóa trao đổi tại các chợ biên giới phong phú từ hàng tiêu dùng, vật liệu xây dựng, thực phẩm của Việt Nam đến nông sản, nguyên liệu thô từ Campuchia. Hiện, toàn tỉnh có 20 chợ biên giới đang hoạt động trong tổng số 22 chợ được quy hoạch tại 14 xã biên giới.

Tuy nhiên, vẫn còn 6 xã chưa có chợ, như Tân Hòa, Tân Bình, Long Khánh, Long Phước, Phước Chỉ và Hòa Hội. Điều này đặt ra yêu cầu tiếp tục đầu tư đồng bộ hạ tầng thương mại vùng biên, đảm bảo nhu cầu dân sinh và phát triển kinh tế bền vững.

Theo báo cáo tình hình thực hiện Nghị quyết Tỉnh ủy Tây Ninh năm 2025, dù phải đối mặt với nhiều khó khăn sau quá trình hợp nhất tỉnh và sắp xếp đơn vị hành chính, song toàn tỉnh đã đạt nhiều kết quả nổi bật.

Cột mốc 171 cửa khẩu quốc tế Mộc Bài (tỉnh Tây Ninh) – giáp với cửa khẩu Bavet (Campuchia).

Trong 9 tháng đầu năm 2025, tốc độ tăng trưởng GRDP của tỉnh ước đạt 9,52%, cao nhất khu vực Đông Nam bộ và xếp thứ 8 cả nước. Thu ngân sách vượt dự toán, đạt 104,3%, tăng hơn 35% so với cùng kỳ một con số ấn tượng trong bối cảnh nhiều địa phương còn chật vật khôi phục sản xuất.

Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực gồm dệt may, giày dép, máy móc thiết bị, xơ sợi, phương tiện vận tải… Trong khi đó, hàng nhập khẩu chủ yếu là nguyên liệu dệt may, da giày, cao su, hạt điều và chất dẻo nguyên liệu. 

Những con số này cho thấy Tây Ninh đang trở thành một "trạm trung chuyển" hàng hóa quan trọng giữa Việt Nam và Campuchia, đồng thời mở rộng kết nối sang thị trường ASEAN.

Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Hồng Thanh, sau hợp nhất, tỉnh Tây Ninh có vị trí địa lý khá đặc biệt, khi là cầu nối giữa vùng Đông Nam bộ, Tây Nam bộ và hai nền kinh tế Việt Nam - Campuchia. 

Năm 2025, quy mô kinh tế của tỉnh Tây Ninh ước đạt trên 352.000 tỷ đồng, tăng trưởng 9,3%, thuộc nhóm 10 địa phương có quy mô kinh tế lớn nhất cả nước. Tỉnh có môi trường đầu tư hấp dẫn, đứng thứ 3 cả nước về năng lực cạnh tranh cấp tỉnh năm 2024.

Tây Ninh đang trở thành một "trạm trung chuyển" hàng hóa quan trọng giữa Việt Nam và Campuchia.

Đến nay, toàn tỉnh có trên 37.000 doanh nghiệp hoạt động với tổng vốn đăng ký hơn 912.000 tỷ đồng; hơn 3.000 dự án đầu tư trong nước với vốn đăng ký gần 689.000 tỉ đồng; cùng 1.892 dự án đầu tư nước ngoài với tổng vốn đăng ký trên 24 tỷ USD. Hằng năm, hoạt động xuất khẩu của tỉnh đạt kết quả tích cực.

Theo ông Bùi Quang Hưng, Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương), khu vực các tỉnh phía Nam Việt Nam, trong đó có Tây Ninh, với cơ sở hạ tầng giao thương và tiềm năng hàng hóa phong phú, đang đóng vai trò cầu nối quan trọng thúc đẩy hợp tác thương mại song phương giữa Việt Nam và Campuchia.

Tuy nhiên, công tác xúc tiến thương mại giữa Việt Nam và Campuchia hiện còn đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức: Hạ tầng giao thông, hệ thống kho bãi, logistics tại một số cửa khẩu chưa đồng bộ, làm ảnh hưởng đến năng lực lưu thông hàng hóa và gia tăng chi phí vận chuyển…

Tầm nhìn dài hạn cho vùng biên năng động

Trước thực tế đó, Tây Ninh đã xác định rõ định hướng đến năm 2030 tập trung phát triển mạnh khu kinh tế cửa khẩu trọng điểm Mộc Bài (21.28ha) và Xa Mát (34.890ha), đồng thời quy hoạch 14 trung tâm logistics với tổng diện tích 1.288ha, hướng tới mô hình "logistics xanh" và "e-logistics" để giảm chi phí và tối ưu hóa chuỗi cung ứng.

Đặc biệt, việc công bố Đồ án Quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài đến năm 2045 đã tạo nền tảng pháp lý vững chắc để Mộc Bài trở thành trung tâm kinh tế biên giới hiện đại, năng động, mang tầm quốc tế.

Cửa khẩu quốc tế Mộc Bài.

Theo quy hoạch, Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài sẽ là "cực tăng trưởng mới" của vùng Đông Nam Bộ, phát triển theo mô hình "thành phố biên giới thông minh", gồm cảng trung chuyển container quốc tế, trung tâm logistics, khu thương mại – tài chính – dịch vụ và khu dân cư hiện đại. 

Dự án này được kỳ vọng giúp Mộc Bài sánh ngang các khu kinh tế cửa khẩu hàng đầu khu vực như Poipet (Campuchia) hay Mukdahan (Thái Lan).

Cùng với đó, Khu kinh tế cửa khẩu Xa Mát được định hướng phát triển song song, đóng vai trò kết nối trực tiếp với các tuyến đường liên quốc gia và vùng Tây Nam Campuchia, tạo thành "hai cực tăng trưởng song hành", thúc đẩy phát triển cân bằng cho toàn tuyến biên giới Tây Ninh.

Trong 3 tháng cuối năm 2025, UBND tỉnh Tây Ninh yêu cầu Sở Công Thương chủ trì xây dựng Kế hoạch phát triển thương mại biên giới giai đoạn 2026–2030, gắn với bảo đảm quốc phòng – an ninh vùng biên. 

Cùng với đó, tỉnh sẽ tổ chức chuỗi sự kiện ngành công thương các tỉnh phía Nam, phiên chợ thanh toán không dùng tiền mặt (dự kiến tháng 11/2025) và các chương trình kết nối xuất khẩu sang Campuchia.

Tây Ninh đang mở rộng mạng lưới trung chuyển hàng hóa từ vùng sản xuất đến cửa khẩu.

Đáng chú ý, tỉnh còn phối hợp khai thác hiệu quả Cảng Quốc tế Long An, hình thành chuỗi dịch vụ logistics – cảng – vận tải xuyên biên giới, mở rộng mạng lưới trung chuyển hàng hóa từ vùng sản xuất đến cửa khẩu, giảm tải cho hệ thống đường bộ và chi phí logistics.

Song song đó, công tác chuyển đổi số trong lĩnh vực hải quan được đẩy mạnh. Các cửa khẩu lớn như Mộc Bài, Xa Mát, Tân Nam đã ứng dụng hệ thống khai báo điện tử, thanh toán trực tuyến, giúp doanh nghiệp rút ngắn thời gian thông quan, tiết kiệm chi phí và giảm rủi ro.

Phát triển kinh tế cửa khẩu không chỉ mang lại giá trị thương mại mà còn góp phần ổn định xã hội, nâng cao đời sống cư dân vùng biên. Hàng nghìn việc làm trực tiếp và gián tiếp đã được tạo ra từ hoạt động thương mại, vận tải, dịch vụ logistics, tài chính và lưu trú.

Các dự án hạ tầng giao thông như cao tốc Tp.HCM – Mộc Bài, đường ven biên giới Tây Ninh, đường xuyên Á khi hoàn thành sẽ mở ra không gian phát triển mới, đưa Tây Ninh trở thành trung tâm logistics, công nghiệp và dịch vụ biên giới năng động nhất khu vực Đông Nam Bộ.

Tỉnh đặt mục tiêu đến năm 2030, GRDP tăng trưởng bình quân 10–10,5%/năm, trở thành nền kinh tế năng động, bền vững, là "mắt xích chiến lược" kết nối Đông Nam Bộ với Đồng bằng sông Cửu Long và thị trường Campuchia.

Từ một tỉnh nông nghiệp truyền thống, Tây Ninh đang chuyển mình mạnh mẽ, tận dụng lợi thế cửa khẩu và vị trí địa lý để phát triển kinh tế biên giới hiện đại. Việc đầu tư bài bản vào hạ tầng, logistics, chuyển đổi số và thương mại biên mậu không chỉ mở ra hướng đi mới cho Tây Ninh mà còn tạo động lực tăng trưởng cho cả vùng.

Tham khảo thêm

Tham khảo thêm

Quảng Ngãi thúc đẩy mở cửa khẩu phụ kết nối Campuchia

Tham khảo thêm

Con trai giúp bố đẻ vận chuyển trái phép 6kg bạc qua Cửa khẩu Móng Cái

Đoàn Vũ