Từ tháng 1/2026, thu nhập của nhà giáo tăng hay giảm?

Không còn phụ cấp thâm niên, phụ cấp ưu đãi?

Theo dự thảo Nghị định, tất cả nhà giáo đều được hưởng hệ số lương đặc thù. Trong đó, giáo viên mầm non được hưởng hệ số lương đặc thù mức 1,25 so với hệ số lương hiện hưởng; các chức danh nhà giáo khác được hưởng hệ số lương đặc thù mức 1,15 so với hệ số lương hiện hưởng. Đối với nhà giáo giảng dạy tại trường, lớp dành cho người khuyết tật, trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập, trường phổ thông nội trú vùng biên giới được cộng thêm 0,05 so với mức quy định.

Lương nhà giáo sẽ thay đổi từ ngày 1/1/2026. Ảnh: NHƯ Ý

Hệ số lương đặc thù được tính với mức lương và không dùng để tính mức phụ cấp. Như vậy, công thức tính mức lương đối với nhà giáo như sau: Mức lương thực hiện từ ngày 1/1/ 2026 = Mức lương cơ sở x Hệ số lương hiện hưởng x Hệ số lương đặc thù.

Dự thảo Nghị định làm rõ quy định về việc bảo lưu trong thực hiện chế độ, chính sách khi điều động nhà giáo theo nhiệm vụ. Quy định này nhằm bảo vệ quyền lợi của nhà giáo khi thực hiện công tác điều động, khuyến khích nhà giáo tham gia điều động tại cơ sở giáo dục khác hoặc cơ quan quản lí giáo dục theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền; giải quyết tình trạng thừa, thiếu nhà giáo; giải quyết chính sách đối với nhà giáo sau khi kết thúc thời gian được điều động đến công tác tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo và vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

Dự thảo Nghị định bổ sung nguyên tắc chi trả thực hiện chế độ phụ cấp đối với nhà giáo công tác tại các cơ sở giáo dục có nhiều cấp học hoặc nhiều trình độ đào tạo, cơ sở giáo dục có nhiều điểm trường hoặc phân hiệu.

Đối với phụ cấp trách nhiệm công việc, dự thảo bổ sung các trường hợp được hưởng phụ cấp trách nhiệm công việc gồm có tổ trưởng/tổ phó chuyên môn, tổ trưởng/tổ phó bộ môn và tương đương; nhà giáo dạy tiếng dân tộc thiểu số trong các khoa đào tạo tiếng dân tộc thiểu số tại cơ sở giáo dục đại học; nhà giáo giảng dạy môn học bằng ngoại ngữ (trừ nhà giáo dạy môn Ngoại ngữ); nhà giáo được giao thực hiện công tác tư vấn học sinh.

Đối với phụ cấp lưu động, dự thảo bổ sung các trường hợp được hưởng gồm có nhà giáo được cử biệt phái, dạy liên trường và nhà giáo phải di chuyển để dạy ở các điểm trường hoặc phân hiệu. Quy định này nhằm khắc phục các bất cập như giáo viên được cử đi dạy biệt phái, dạy liên hoặc được điều động sang cơ sở giáo dục khác; giáo viên phải di chuyển giữa các điểm trường trong một cơ sở giáo dục để giảng dạy nhưng không được hưởng phụ cấp lưu động cho những ngày phải di chuyển.

Giải quyết bất cập

Tại tờ trình gửi Chính phủ về dự thảo Nghị định quy định chế độ chính sách tiền lương, phụ cấp đối với giáo viên, Bộ GD&ĐT thông tin, Nghị quyết 71 của Trung ương về đột phá giáo dục đào tạo, Bộ Chính trị nêu nhiệm vụ: “Có chính sách ưu đãi đặc thù, vượt trội cho đội ngũ nhà giáo; nâng phụ cấp ưu đãi nghề đối với cơ sở giáo dục mầm non và phổ thông lên tối thiểu 70% cho giáo viên, tối thiểu 30% cho nhân viên, 100% cho giáo viên ở khu vực đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số…”.

Dự thảo Nghị định hướng dẫn Luật Nhà giáo dự kiến có hiệu lực từ 1/1/2026.

Theo đó, sẽ thiết kế cơ cấu tiền lương mới gồm: Lương cơ bản (chiếm khoảng 70% tổng quỹ lương) và các khoản phụ cấp (chiếm khoảng 30% tổng quỹ lương); xây dựng 1 bảng lương chức vụ; xây dựng 1 bảng lương chuyên môn, nghiệp vụ theo ngạch công chức và chức danh nghề nghiệp viên chức áp dụng chung đối với công chức, viên chức không giữ chức danh lãnh đạo.

Hiện tại, tiền lương của nhà giáo đang được chi trả theo quy định của Chính phủ tại Nghị định số 204/2004/NĐ-CP3 và được áp dụng theo Bảng lương chuyên môn, nghiệp vụ đối với cán bộ, viên chức trong các đơn vị sự nghiệp của Nhà nước. Ngoài lương, nhà giáo còn được hưởng một số loại phụ cấp như sau: Phụ cấp thâm niên nhà giáo; phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với nhà giáo trực tiếp giảng dạy các cấp học, môn học, đối tượng dạy học và theo vùng miền công tác với các mức từ 25% - 70%...

Tuy nhiên, việc thực hiện chính sách tiền lương, chế độ phụ cấp, chính sách ưu đãi đối với nhà giáo hiện hành còn một số bất cập. Thứ nhất, chưa thực hiện được chủ trương lương của nhà giáo được ưu tiên xếp cao nhất trong thang bậc lương hành chính sự nghiệp. Lương của hầu hết nhà giáo (trừ giảng viên cao đẳng, đại học, giáo viên giáo dục nghề nghiệp) đang xếp thấp hơn viên chức các ngành khác như y tế, xây dựng, giao thông vận tải, tư pháp, văn hóa - thể thao, khoa học công nghệ, thông tin truyền thông.

Thứ hai, bất cập trong việc thiết kế bảng lương viên chức. Lương của nhà giáo mới vào nghề và nhà giáo lâu năm có khoảng cách chênh lệch lớn (hệ số cao hơn, phụ cấp thâm niên cao hơn, phụ cấp ưu đãi nghề tuy bằng nhau nhưng tính theo hệ số lương nên càng cách biệt), trong khi cùng thực hiện các nhiệm vụ về cơ bản giống nhau. Thứ ba, một số quy định chế độ phụ cấp đối với nhà giáo chưa đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ.

Nhà giáo băn khoăn

Bà Nguyễn Thị Mai, Hiệu trưởng một trường Mầm non tại Ninh Bình chia sẻ, sau khi nhận được dự thảo Nghị định, kế toán nhà trường đã thực hiện đánh giá sơ bộ thu nhập của giáo viên. Bà Mai phân tích, Luật Nhà giáo (có hiệu lực từ ngày 1/1/2026) chính thức bỏ các phụ cấp của nhà giáo như ưu đãi đứng lớp, thâm niên. Với chính sách tiền lương không thay đổi, thu nhập của giáo viên sẽ bị giảm so với hiện tại. Bà Mai ví dụ, một giáo viên mầm non đang hưởng hệ số lương 3.99, cộng với phụ cấp ưu đãi đứng lớp 35%, phụ cấp thâm niên, tổng thu nhập trên 13,5 triệu đồng/tháng. Cùng hệ số lương đó, áp dụng hệ số lương đặc thù theo dự thảo Nghị định và quy định bỏ các phụ cấp khác, thu nhập của giáo viên này còn trên 11,2 triệu đồng/tháng. Nhưng nếu giữ nguyên phụ cấp và có hệ số lương đặc thù, thu nhập của giáo viên này trên 16,4 triệu đồng/tháng. Với phân tích trên, bà Mai băn khoăn khi dự thảo Nghị định đi vào thực tế, thu nhập của giáo viên cuối cùng tăng hay giảm?

Tương tự, bà Nguyễn Thị Vân Hồng, Hiệu trưởng Trường THCS Chương Dương, phường Hoàn Kiếm, Hà Nội cũng băn khoăn khi tính theo hệ số lương đặc thù, thu nhập của bản thân bà cũng bị giảm.

Tuy nhiên, theo quy định của Luật Nhà giáo 2025, nhà giáo vẫn tiếp tục được hưởng phụ cấp thâm niên đến khi cải cách chính sách tiền lương được triển khai đầy đủ. Trong Luật Nhà giáo quy định, nhà giáo được xếp vào thang bảng lương cao nhất. Vì vậy, khi thực hiện chế độ hệ số lương đặc thù, cần phải chờ cải cách chính sách tiền lương cụ thể để biết chính xác thu nhập của nhà giáo tăng hay giảm khi bỏ phụ cấp thâm niên, phụ cấp ưu đãi đứng lớp.