Vốn đầu tư lớn, thời gian hoàn vốn dài, rủi ro cao
Sáng 11/11, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày tờ trình dự thảo Luật đầu tư (sửa đổi). Liên quan đến lĩnh vực đường sắt, theo Bộ trưởng Tài chính, ngày 16/10 Chính phủ đã có tờ trình gửi Quốc hội bổ sung nội dung tại dự thảo Luật Đầu tư (thay thế) để sửa đổi một số quy định của Luật Đường sắt.
Trên cơ sở đó, dự thảo luật đề xuất sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đường sắt số 95/2025/QH15. Qua đó, đối với các tuyến đường sắt quốc gia, đường sắt địa phương, nhà đầu tư được gia hạn thời hạn hoạt động của dự án theo quy định của pháp luật về đầu tư.
Trường hợp nhà đầu tư không đề xuất gia hạn thời hạn hoạt động của dự án, nhà đầu tư chuyển giao toàn bộ tài sản hình thành từ dự án cho Nhà nước sau khi hết thời hạn hoạt động của dự án, Nhà nước thanh toán cho nhà đầu tư theo quy định của pháp luật.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng. Ảnh: Như Ý.
Lý do sửa đổi, bổ sung nhằm tiếp tục tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, hoàn thiện phương án chính sách đối với các dự án có quy mô, tính chất đặc biệt, có quy định thời gian hoạt động và khả năng thu hồi vốn khả thi, hiệu quả, bảo đảm phù hợp với tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TW và Nghị quyết số 198/2025/QH15.
Đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho biết, ủy ban nhận thấy, Đảng, Nhà nước ta đã có chủ trương về việc cần thiết ban hành cơ chế, chính sách, giải pháp phù hợp để tháo gỡ vướng mắc, đẩy nhanh tiến trình đầu tư các tuyến đường sắt quốc gia, đường sắt đô thị.
Cùng với đó, cần có chính sách ưu đãi khuyến khích khu vực kinh tế tư nhân tham gia cùng Nhà nước vào các lĩnh vực chiến lược, các dự án, nhiệm vụ nghiên cứu khoa học trọng điểm, quan trọng quốc gia (như đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị...).
Dự án đường sắt quốc gia, đường sắt đô thị thường có suất đầu tư lớn, thời gian hoàn vốn dài, rủi ro cao, vì vậy, cần có cơ chế, chính sách đủ mạnh để tăng tính hấp dẫn của dự án đầu tư, thu hút khu vực kinh tế tư nhân đầu tư đầu tư lĩnh vực quan trọng này, hướng tới mục tiêu xây dựng kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia, đường sắt đô thị tạo động lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Ngừng hoạt động dự án không thực hiện đúng
Dự thảo bổ sung quy định về ngừng hoạt động của dự án đầu tư trong trường hợp nhà đầu tư không thực hiện đúng nội dung chấp thuận chủ trương đầu tư, giấy chứng nhận đăng ký đầu tư và đã có văn bản của cơ quan đăng ký đầu tư về việc không thực hiện đúng nội dung chấp thuận chủ trương đầu tư, giấy chứng nhận đăng ký đầu tư.
Bên cạnh đó, lần sửa đổi này cũng quy định chấm dứt hoạt động của dự án đầu tư trong trường hợp tổ chức kinh tế đã giải thể nhưng không chấm dứt hoạt động, hoặc không chuyển nhượng, chuyển quyền sở hữu khác theo quy định pháp luật đối với dự án đầu tư…
Theo Bộ trưởng Tài chính, việc sửa đổi này nhằm đảm bảo căn cứ pháp lý thực hiện ngừng, chấm dứt hoạt động của dự án đầu tư, tránh tình trạng dự án bị chậm triển khai quá lâu mà cơ quan nhà nước không thể chấm dứt được.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi đề nghị tiếp tục rà soát, bảo đảm thể chế hóa đầy đủ chủ trương, đường lối của Đảng về đổi mới tư duy trong công tác xây dựng pháp luật, phát triển kinh tế tư nhân, đột phá phát triển khoa học, công nghệ, hội nhập quốc tế, hợp tác đầu tư nước ngoài; cắt giảm và đơn giản hóa thủ tục trong đầu tư, kinh doanh, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp.
Ủy ban thẩm tra cũng lưu ý đến việc phải bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất về chính sách với các dự án luật đang được trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10.