Tập đoàn dầu khí quốc gia Trung Quốc (CNOOC) mới đây thông báo mạng lưới đường ống dẫn dầu khí của họ đã đạt 10.000 km và dự kiến mở rộng lên 13.000 km sau khi phát hiện mỏ mới ngoài khơi Biển Đông.
Động thái này thể hiện chiến lược dài hạn của Bắc Kinh: củng cố nguồn cung năng lượng trong nước để giảm phụ thuộc vào thị trường toàn cầu trong bối cảnh bất ổn địa chính trị ngày càng gia tăng.
Theo Oilprice, kể từ năm 2019, các doanh nghiệp năng lượng nhà nước của Trung Quốc – gồm PetroChina, Sinopec và CNOOC – đã chi khoảng 468 tỷ USD cho hoạt động thăm dò và khai thác (E&P), tăng hơn 25% so với giai đoạn trước đó. Con số này đưa PetroChina trở thành nhà đầu tư lớn nhất thế giới trong lĩnh vực E&P, phản ánh rõ tham vọng tự chủ năng lượng của nền kinh tế lớn thứ hai toàn cầu.
Bước đi này diễn ra trong bối cảnh các tập đoàn dầu khí quốc doanh của Trung Quốc tạm thời ngừng mua dầu Nga, ít nhất là trong ngắn hạn, sau khi Mỹ siết chặt các biện pháp trừng phạt nhằm vào nguồn thu năng lượng của Moscow. Một số lô hàng dầu thô trên đường tới Trung Quốc đã phải quay đầu hoặc bị hủy đơn hàng, khiến Bắc Kinh càng có lý do đẩy mạnh khai thác trong nước.
Thống kê cho thấy, Trung Quốc nhập khẩu trung bình 11,4 triệu thùng dầu/ngày trong tháng 10, giảm nhẹ so với tháng 9 nhưng vẫn cao hơn cùng kỳ năm ngoái. Dù nhu cầu tiêu thụ nội địa có dấu hiệu chậm lại, lượng nhập khẩu cao phần lớn nhằm mục đích tăng dự trữ chiến lược. Ước tính, kho dự trữ dầu thô của Trung Quốc hiện vào khoảng 1,2–1,3 tỷ thùng, với tốc độ tích trữ gần 1 triệu thùng mỗi ngày. Nước này còn đang xây dựng thêm hệ thống kho chứa có tổng công suất 169 triệu thùng trong giai đoạn 2024–2026.
Song song với nhập khẩu, Bắc Kinh đẩy mạnh khai thác dầu khí trong nước nhằm giảm rủi ro gián đoạn nguồn cung. Ông Huang Yingchao, Phó Chủ tịch phụ trách khí đốt tự nhiên của PetroChina International, ví von: “Khí đốt nội địa và nhập khẩu giống như nước máy – rẻ, đáng tin cậy và dễ kiểm soát hơn so với khí hóa lỏng nhập khẩu (LNG).”
Tuy nhiên, theo giới phân tích, chiến lược tự chủ năng lượng của Trung Quốc không phải tin vui đối với các tập đoàn dầu khí quốc tế (Big Oil). Trong thập kỷ qua, quốc gia này từng chiếm tới 60% tăng trưởng nhu cầu dầu toàn cầu, nhưng nay mức tăng đã chậm lại và phần lớn được đáp ứng từ nguồn nội địa. Điều này góp phần kìm hãm đà tăng của giá dầu quốc tế và làm suy giảm lợi nhuận của các nhà khai thác lớn.
Ở lĩnh vực khí đốt, Trung Quốc cũng không ngừng mở rộng năng lực tự cung. Hồi tháng 8, Bắc Kinh và Moscow đã hoàn tất thỏa thuận xây dựng đường ống Power of Siberia 2 – dự án có thể cung cấp hơn 100 tỷ m³ khí mỗi năm. Khi công trình này đi vào hoạt động, Trung Quốc sẽ có thêm một nguồn cung ổn định và ít phụ thuộc hơn vào LNG nhập khẩu.
Bên cạnh dầu khí, Trung Quốc còn đầu tư mạnh vào năng lượng tái tạo và xe điện – những yếu tố giúp giảm đáng kể nhu cầu nhiên liệu hóa thạch. Quốc gia này hiện sở hữu công suất điện gió và điện mặt trời lớn nhất thế giới, đồng thời dẫn đầu toàn cầu về sản xuất và tiêu thụ xe điện.
Bà Michal Meidan, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Trung Quốc thuộc Viện Nghiên cứu Năng lượng Oxford, nhận định: “Việc vượt mục tiêu sản lượng cho thấy các tập đoàn dầu khí Trung Quốc đã khiến chính họ ngạc nhiên. Điều đó mang lại cho Bắc Kinh cảm giác kiểm soát trong bối cảnh nhu cầu đang chững lại.”
Từ góc độ thị trường, xu hướng này có thể định hình lại bản đồ năng lượng toàn cầu, khi Trung Quốc không còn là “đầu tàu tăng trưởng” cho Big Oil, mà đang dần trở thành một trung tâm tự chủ năng lượng quy mô lớn, vừa đảm bảo an ninh năng lượng, vừa gia tăng ảnh hưởng địa chính trị trong kỷ nguyên chuyển dịch xanh.
Theo Oilprice