Ngày 10/11, trường Đại học Xây dựng Hà Nội phối hợp cùng Cục Đường bộ Việt Nam tổ chức hội thảo “kinh nghiệm quốc tế trong quản lý, vận hành khai thác đường cao tốc và đề xuất ứng dụng tại Việt Nam”.
Phát biểu tại hội thảo, PGS. TS Hoàng Tùng - Hiệu trưởng Trường Đại học Xây dựng Hà Nội nhấn mạnh, nhà trường mong muốn phối hợp với Cục Đường bộ Việt Nam và doanh nghiệp trong đánh giá thực tiễn, đề xuất giải pháp chuyển giao công nghệ. Đặc biệt là tham gia xây dựng các sổ tay hướng dẫn, tiêu chuẩn cơ sở và tiến tới tiêu chuẩn quốc gia về quản lý khai thác công trình đường bộ.
Ông Nguyễn Thanh Hoài - Phó cục trưởng Cục Đường bộ Việt Nam cho biết, mạng lưới đường cao tốc của Việt Nam đã trở thành động lực phát triển kinh tế - xã hội, song quá trình mở rộng nhanh đặt ra nhiều thách thức về an toàn, tổ chức khai thác và quản lý theo phương thức mới dựa trên chuẩn hóa quy trình và dữ liệu số.
Cục Đường bộ Việt Nam xác định bốn định hướng trọng tâm trong thời gian tới đó là: Chuẩn hóa công tác quản lý an toàn giao thông; Hướng tới điều hành thông minh dựa trên dữ liệu dùng chung và IoT; Xây dựng văn hóa giao thông an toàn và nhân văn; Tăng cường quản lý bảo trì, gắn trách nhiệm với hiệu quả đầu tư.
PGS. TS Vũ Hoài Nam - khoa Cầu đường, trường Đại học Xây dựng Hà Nội đã phân tích mô hình Smart Motorway (loại đường cao tốc thông minh được tích hợp công nghệ tiên tiến để tối ưu hóa lưu thông) tại Anh, nơi áp dụng các giải pháp như Dynamic Hard Shoulder (dải dừng khẩn có thể mở thành làn chạy vào giờ cao điểm nếu tình trạng giao thông đông đúc) và All Lane Running (dải dừng khẩn cấp bị bỏ để làm làn chạy thường xuyên tất cả các làn đều mở; thay thế bằng khu vực lánh khẩn cấp cách nhau khoảng 2,5km) để tăng năng lực thông hành mà không cần mở rộng mặt đường.
Ông nhận định, việc bỏ dải dừng khẩn cấp có thể làm tăng nguy cơ va chạm nếu xe gặp sự cố, đồng thời khuyến nghị vận dụng có chọn lọc mô hình này vào các đô thị Việt Nam, đặc biệt trong điều kiện hạn chế về quỹ đất và tài chính.
ThS Nguyễn Tiến Hồng - Phòng Quản lý, tổ chức giao thông, Cục Đường bộ Việt Nam đề xuất chuẩn hóa quy trình vận hành, áp dụng mô hình quản trị theo hiệu suất, thúc đẩy chuyển đổi số và tích hợp dữ liệu giao thông toàn quốc. Trọng tâm là tư tưởng an toàn chủ động - quản trị dựa trên dữ liệu - hiệu quả theo kết quả, hướng tới mục tiêu "Zero Fatalities" góp phần hình thành một nền văn minh giao thông hiện đại, nhân văn và bền vững cho Việt Nam đến năm 2050.
Đồng quan điểm lấy con người làm trung tâm, ông Trịnh Quang Mộng - Công ty Quản lý khai thác đường ô tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, đề xuất xây dựng Trung tâm Điều hành Cao tốc Quốc gia (National TOC) ứng dụng Big Data, AI, hệ thống cảnh báo sớm và giám sát thông minh, đồng thời kiến nghị đổi mới thể chế quản trị, tăng quyền tự chủ cho doanh nghiệp và áp dụng cơ chế xử phạt nguội, chấm điểm hành vi lái xe.
Về mặt công nghệ quản lý, TS. Nguyễn Thị Thu Ngà, khoa Công trình, Trường Đại học Công nghệ giao thông vận tải đề xuất khung chỉ số hiệu suất (KPI) gồm bốn nhóm: kỹ thuật - hạ tầng, hiệu quả vận hành kỹ thuật, an toàn và rủi ro, trải nghiệm và bền vững.
Bà cho rằng, trong bối cảnh mạng lưới đường bộ Việt Nam đã vượt mốc 3.000km cao tốc, hướng tới 5.000km vào năm 2030 và sau đó hơn 9.000km, yêu cầu nâng tầm quản lý, vận hành, khai thác và bảo đảm an toàn giao thông không còn chỉ dừng ở "duy tu - bảo dưỡng" theo tình trạng, mà phải chuyển sang quản lý dựa trên hiệu suất. Đây là xu thế tất yếu đã được khẳng định trong các mô hình tiên tiến của Hàn Quốc, Nhật Bản, Mỹ và châu Âu".
Trong lĩnh vực thu phí, PGS. TS Đinh Văn Hiệp, khoa Cầu đường, trường Đại học Xây dựng Hà Nội đánh giá hệ thống thu phí không dừng đã góp phần giảm thời gian qua trạm và tăng tính minh bạch.
Tuy nhiên, PGS. TS Đinh Văn Hiệp chỉ ra các hạn chế như nguy cơ ùn tắc khi lưu lượng phương tiện tăng cao. Báo cáo đề xuất nâng cấp hệ thống để đảm bảo kết nối liên thông với các khu vực đô thị, đồng thời bàn luận về tính pháp lý trong quá trình chuyển đổi công nghệ.