Trong bối cảnh thanh toán không dùng tiền mặt bùng nổ, việc tài khoản ngân hàng liên tục nhận được các khoản chuyển khoản khiến nhiều người lo lắng về việc bị cơ quan thuế "để mắt" và truy thu. Tuy nhiên, theo các chuyên gia tài chính và quy định pháp luật hiện hành, cơ quan chức năng xác định nghĩa vụ thuế dựa trên bản chất của dòng tiền – tức là nguồn gốc khoản tiền đó – chứ không đơn thuần dựa trên số dư hay tần suất giao dịch.
Để tránh rủi ro pháp lý và đảm bảo quyền lợi, người dân cần phân biệt rõ danh sách các khoản phải đóng thuế và các khoản được miễn trừ dưới đây:
5 khoản thu nhập vào tài khoản bắt buộc phải nộp thuế
Không phải mọi dòng tiền đều bị tính thuế, nhưng nếu khoản chuyển khoản thuộc các nhóm sau đây, chủ tài khoản có nghĩa vụ kê khai và nộp thuế Thu nhập cá nhân (TNCN):
Tiền lương, tiền công: Các khoản lương, thưởng, phụ cấp nhận từ doanh nghiệp, tổ chức. Nếu có thu nhập từ hai nơi trở lên, cá nhân bắt buộc phải tự quyết toán thuế cuối năm.
Doanh thu kinh doanh online, tự do: Tiền nhận được từ bán hàng online, làm freelance (thiết kế, viết lách, tư vấn...) nếu tổng doanh thu vượt mức 100 triệu đồng/năm.
Phí dịch vụ, hoa hồng: Các khoản tiền nhận được từ phí môi giới, tiền hoa hồng, hoặc phần phí dịch vụ trong các giao dịch chuyển/rút tiền hộ.
Lãi cho vay (đối với tổ chức): Tiền lãi nhận được khi cá nhân cho doanh nghiệp hoặc tổ chức vay (chịu thuế suất 5%). Lưu ý: Lãi cho vay giữa cá nhân với cá nhân hiện không chịu thuế.
Chênh lệch giá bất động sản: Nếu cơ quan thuế phát hiện giá trị chuyển nhượng thực tế qua ngân hàng cao hơn giá kê khai trên hợp đồng công chứng, phần chênh lệch này sẽ bị truy thu thuế và xử phạt.
Có 5 khoản tiền chuyển vào tài khoản cá nhân phải đóng thuế
Những thay đổi lớn về thuế từ năm 2026
Theo Luật Thuế thu nhập cá nhân mới (dự kiến áp dụng từ 2026) sẽ mang đến những điều chỉnh bước ngoặt về hạn mức và đối tượng chịu thuế:
Nâng hạn mức chịu thuế cho thuê tài sản: Đối với hoạt động cho thuê nhà trọ, nhà xưởng, mặt bằng, mức doanh thu chịu thuế dự kiến được nâng từ 100 triệu đồng/năm lên dưới 500 triệu đồng/năm mới bắt đầu phải nộp thuế. Tuy nhiên, người dân vẫn phải thực hiện nghĩa vụ kê khai định kỳ (2 lần/năm).
Đánh thuế tiền điện tử (tài sản số): Kể từ ngày 1/7/2026, hoạt động chuyển nhượng tài sản số sẽ chính thức bị áp thuế suất 0,1% trên giá chuyển nhượng.
Các khoản tiền "về túi" nhưng được miễn thuế hoàn toàn
Người dân có thể hoàn toàn yên tâm khi nhận các khoản tiền sau đây qua tài khoản, bởi chúng không phát sinh nghĩa vụ thuế TNCN:
Lãi tiền gửi tiết kiệm: Khoản lãi nhận từ ngân hàng được xem là thu nhập từ vốn và được miễn thuế.
Kiều hối: Tiền do người thân từ nước ngoài gửi về được ưu đãi miễn thuế hoàn toàn để khuyến khích dòng vốn.
Giao dịch gia đình, thân nhân: Tiền vợ chồng chuyển cho nhau chi tiêu, tiền vay mượn/trả nợ giữa bạn bè người thân, tiền hoàn trả các khoản thu hộ/chi hộ.
Tiền bán nông sản tự làm: Thu nhập từ việc bán các sản phẩm tự nuôi trồng (lúa, gia súc, trái cây...) chưa qua chế biến công nghiệp, với điều kiện người bán có quyền sử dụng đất và cư trú tại địa phương.
Người dân cần nắm rõ các trường hợp các khoản tiền được miễn thuế và cần phải nộp thuế đầy đủ để tránh các rủi ro pháp lý và truy thu thuế ngoài ý muốn.
Lời khuyên từ chuyên gia để tránh rắc rối liên quan đến thuế
Rủi ro pháp lý lớn nhất hiện nay thường nằm ở các giao dịch bất động sản. Nếu cơ quan thuế phát hiện giá trị chuyển nhượng thực tế qua ngân hàng cao hơn giá kê khai trên hợp đồng công chứng, người dân không chỉ bị truy thu thuế mà còn đối mặt với mức phạt nặng về hành vi trốn thuế.
Để tránh những rắc rối không đáng có, các chuyên gia khuyến nghị người dân nên tách biệt rõ ràng giữa tài khoản chi tiêu cá nhân và tài khoản kinh doanh. Đối với các hộ kinh doanh gia đình, việc sử dụng đúng tài khoản của chủ hộ để nhận tiền hàng là cần thiết, tránh tình trạng "giấy phép tên chồng, tiền về tài khoản vợ" gây khó khăn cho việc giải trình nguồn gốc dòng tiền sau này. Quan trọng nhất, việc lưu giữ đầy đủ chứng từ, hợp đồng và kê khai trung thực luôn là "lá chắn" pháp lý tốt nhất trước mọi đợt rà soát của cơ quan thuế.