Ngưỡng 500 triệu đồng đã thỏa đáng?
Bộ Tài chính đề xuất điều chỉnh doanh thu chịu thuế với hộ kinh doanh tăng từ 200 triệu đồng/năm lên 500 triệu đồng/năm. Đây là mức được trừ trước khi nộp thuế theo tỷ lệ trên doanh thu. Mức này cao gấp 5 lần mức đang áp dụng và 2,5 lần so với đề xuất trước đó. Đáng chú ý, hộ kinh doanh được chọn phương án tính thuế theo thu nhập (doanh thu - chi phí) với thuế suất 15%.
Cùng người nhà bán tạp hoá trong ngõ nhỏ ở Kim Liên (Hà Nội), chị Hoàng Thị Huế mô tả công việc của gia đình mình là “năng nhặt chặt bị”, từ vài trăm đồng tiền lãi gói mỳ tôm, đến cao nhất mấy chục nghìn đồng với hộp sữa. Doanh thu cả năm của cửa hàng khoảng 800 triệu đồng, nhưng phần thực lãi sau chi phí lại rất mỏng. Vì vậy, đề xuất nâng ngưỡng chịu thuế lên 500 triệu đồng/năm khiến chị Huế nhẹ nhõm hơn, nhưng vẫn kỳ vọng được nâng ngưỡng miễn thuế, vì cả gia đình đều bám trụ vào hàng tạp hoá để mưu sinh.
Với hộ kinh doanh quy mô nhỏ, nhiều người được hỏi vẫn dự kiến chọn nộp thuế theo tỷ lệ như hiện nay cho phần doanh thu trên 500 triệu đồng. Anh Lê Minh Tùng, chủ quầy bánh mì và nước giải khát ở Hai Bà Trưng cho biết, với phương án tính thuế theo thu nhập (doanh thu trừ chi phí), anh sẽ bị “thiệt” vì bán tại nhà, bản thân tự làm, không thể chứng minh chi phí.
Cùng mức doanh thu, hộ kinh doanh ở các ngành có mức sinh lời khác nhau.
Trao đổi với PV Tiền Phong, Ông Lê Văn Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH Kế toán Thuế Keytas, đánh giá mức ngưỡng 500 triệu đồng như đề xuất mới của Bộ Tài chính là “phù hợp bước đầu”. Tính đến tháng 10/2025, trong hơn 2,54 triệu hộ kinh doanh thường xuyên, dự kiến khoảng 2,3 triệu hộ sẽ không phải nộp thuế, chiếm khoảng 90%.
Tuy vậy, ông Tuấn cho rằng đề xuất lần này vẫn bỏ sót một yếu tố quan trọng, hỗ trợ từ Nhà nước cho nhóm kinh doanh nhỏ lẻ, thay vì chỉ đưa ra nghĩa vụ. Ông Tuấn chỉ ra, ngưỡng tính thuế phải cân nhắc chi phí phục vụ cho việc tuân thủ chính sách, như trang bị các thiết bị máy tính tiền, phần mềm kế toán, hóa đơn điện tử, chữ ký số… Đây là khoản đầu tư ban đầu không hề nhỏ so với quy mô của các hộ kinh doanh, khoảng 20 triệu đồng, chưa kể chi phí duy trì hàng năm.
Không cào bằng, đề xuất mức thuế theo ngành
Cũng theo ông Lê Văn Tuấn, so sánh tổng thể với một số quốc gia trong khu vực, có GDP bình quân đầu người và mức doanh thu miễn thuế tương ứng, doanh thu tính thuế của Việt Nam chưa thể hiện được tính hỗ trợ như các quốc gia. Ông Tuấn khuyến nghị: “Nếu so sánh với Thái Lan thì mức doanh thu miễn thuế mà chúng ta nên cân nhắc là 750 triệu đồng; so sánh với Malaysia, ngưỡng doanh thu chúng ta nên cân nhắc là 1 tỷ đồng. Nếu so với Trung Quốc, ngưỡng doanh thu chúng ta nên cân nhắc là 1,5 tỷ đồng”,
Theo ông Tuấn, mục đích cuối cùng của chính sách thuế không phải thu từng đồng nhỏ, mà là tạo điều kiện để hộ kinh doanh hoạt động, mở rộng và đóng góp nhiều hơn cho ngân sách tương lai. Vì vậy, ông khuyến nghị cân nhắc nâng ngưỡng lên tối thiểu 750 triệu đồng.
Về chế độ tính thuế, theo ông Ngọc cần duy trì song song cả cách tính tỷ lệ trên doanh thu, và phương pháp khấu trừ cho hộ quy mô lớn. Người nộp thuế được quyền lựa chọn và có thể chuyển đổi khi điều kiện thay đổi.
Ông Nguyễn Hồ Ngọc, Giám đốc đào tạo - Công ty TNHH Đào tạo và Tư vấn Á Châu (ATC Academy) nhận định việc nâng ngưỡng doanh thu tính thuế lên 500 triệu đồng là một bước tiến, nhưng vẫn chưa phản ánh đúng khả năng nộp thuế giữa các nhóm ngành. Cấu trúc chi phí và biên lợi nhuận của hộ kinh doanh khác nhau quá lớn để có thể dùng một ngưỡng chung cho tất cả. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ “nặng tay” với nhóm biên lợi nhuận thấp, ngược lại “nhẹ tay” với nhóm biên lợi nhuận cao.
Ông Ngọc đề xuất sử dụng tỷ suất lợi nhuận bình quân ngành để xác định ngưỡng doanh thu chịu thuế. Theo đó, lấy mức thu nhập ròng 186 triệu đồng/năm (tương ứng ngưỡng giảm trừ bản thân 15,5 triệu đồng/tháng của người lao động) như “mức lợi nhuận tối thiểu” để bắt đầu tính thuế. Từ đó, với ngành thương mại có biên lợi nhuận 5%, doanh thu tương ứng phải tới 3,7 tỷ đồng; ngành dịch vụ biên lợi nhuận 20% thì khoảng 930 triệu đồng. Phân loại nhóm ngành theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu mà dự thảo đã đưa ra. Nhóm thương mại có ngưỡng cao nhất, nhóm cho thuê tài sản và dịch vụ biên lợi nhuận cao có ngưỡng thấp hơn.
