Đối tượng cầm đầu WorldMall.app Bùi Quang Minh.
Lật tẩy thủ đoạn lừa đảo tiền ảo đa cấp
Mới đây, Cục Cảnh sát hình sự (C02), Bộ Công an đã triệt phá đường dây lừa đảo tiền ảo đa cấp hoạt động dưới vỏ bọc dự án WorldMall.app, khởi tố năm bị can về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" theo khoản 4, Điều 174 Bộ luật Hình sự. Vụ án được coi là một trong những chuyên án công nghệ cao nổi bật trong năm, phơi bày thủ đoạn tinh vi của loại hình đầu tư đa cấp trá hình bằng tiền ảo.
Đáng chú ý, chuyên án này ghi dấu sự hỗ trợ xuyên suốt của ChainTracer - chương trình phát hiện, truy vết các dự án có dấu hiệu gian lận và lừa đảo về tài sản mã hoá do Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA) và Công ty TNHH Xã hội Chống Lừa Đảo phát triển.
Theo kết quả điều tra, từ tháng 3/2025, nhóm đối tượng do Bùi Quang Minh (1991, Hưng Yên) cùng Nguyễn Trọng Ngọc, Lê Văn Thành và đồng phạm đã xây dựng ứng dụng WorldMall.app, tự phát hành đồng tiền mã hoá WM và các gói đầu tư NFT. Thông qua các hội thảo, livestream và mạng xã hội, nhóm này quảng bá rầm rộ, cam kết lợi nhuận 8% đến 21%/tháng để thu hút người dân. Hàng nghìn nạn nhân đã tham gia, bỏ tiền đầu tư với kỳ vọng sinh lời nhanh. Chỉ trong vài tháng, số tiền huy động được ước tính hàng chục tỷ đồng. Khi đạt mục đích, các đối tượng chiếm đoạt toàn bộ số tiền, ngắt kết nối hệ thống khiến nhà đầu tư không thể rút vốn. Đây là mô hình đa cấp trá hình điển hình, lấy tiền của người tham gia sau để trả cho người trước rồi sụp đổ.
Thông tin từ VBA cho biết, trong quá trình hỗ trợ phá án, ChainTracer đóng vai trò của một chương trình truy vết. Trên cơ sở tiếp nhận các thông tin, báo cáo về vụ việc, ChainTracer cung cấp các phân tích liên quan đến WorldMall.app, qua đó giúp cơ quan công an tham khảo thêm khi rà soát các ví điện tử có dấu hiệu bất thường và mối liên hệ giữa các tài khoản. Những dữ liệu này được coi là nguồn thông tin bổ sung, góp phần củng cố quá trình dựng lại sơ đồ hoạt động của đường dây.
Nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa ChainTracer và cơ quan điều tra, mô hình hoạt động của WorldMall.app đã nhanh chóng được làm rõ, từ đó truy vết và xác định danh tính các đối tượng liên quan. Các nghi phạm chính được khoanh vùng chỉ trong thời gian ngắn kể từ khi tiếp nhận báo cáo.
"Kết quả này khẳng định hiệu quả của cơ chế hợp tác giữa cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức nghề nghiệp trong việc phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm trên không gian số, thay vì cách tiếp cận rời rạc vốn dễ làm chậm tiến độ và tạo điều kiện để tội phạm tẩu tán tài sản", VBA cho biết.
Cẩn trọng với những mô hình lừa đảo đa cấp
Ông Nguyễn Trần Minh Quân, Giám đốc Pháp chế, Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam
Báo cáo của Hiệp hội An ninh mạng công bố năm 2024 cho biết, thiệt hại do lừa đảo trực tuyến gây ra trong năm lên tới 18.900 tỷ đồng. Trung bình cứ 220 người dùng điện thoại thông minh thì có một người trở thành nạn nhân.
Theo VBA, con số này phản ánh mức độ phổ biến và nghiêm trọng của tình trạng lừa đảo trên không gian mạng, trong đó các mô hình kêu gọi đầu tư tiền ảo đa cấp chiếm tỷ trọng ngày càng lớn. Vụ WorldMall.app chỉ là một ví dụ điển hình trong số nhiều thủ đoạn biến tướng, cho thấy người dân vẫn dễ dàng bị thuyết phục bởi lời hứa lợi nhuận cao mà thiếu công cụ kiểm chứng.
Ông Nguyễn Trần Minh Quân, Giám đốc Pháp chế, Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam, nhấn mạnh: "WorldMall.app là lời cảnh báo về sự nguy hiểm của những mô hình lừa đảo đa cấp. Nếu thiếu cơ chế giám sát chặt chẽ và minh bạch thiếu cơ chế giám sát chặt chẽ và minh bạch, người dân sẽ tiếp tục trở thành nạn nhân của các mô hình lừa đảo này. Chúng tôi mong muốn xây dựng hệ thống hệ thống kết nối dữ liệu xuyên suốt, để cơ quan chức năng có thể kịp thời can thiệp khi có dấu hiệu bất thường".
Ông Quân đồng thời kêu gọi các sàn giao dịch và tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hoá tăng cường phối hợp với các chương trình phát hiện, truy vết các dự án có dấu hiệu gian lận và lừa đảo về tài sản mã hoá như ChainTracer và cơ quan chức năng, chủ động chia sẻ dữ liệu định danh và luồng giao dịch khi được yêu cầu.
Bên cạnh nỗ lực điều tra, nền tảng pháp lý trong nước cũng đang từng bước được hoàn thiện. Nghị quyết 05/2025/NQ-CP của Chính phủ về việc triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam đặt ra nghĩa vụ tuân thủ chặt chẽ các chuẩn mực AML/CFT đối với tổ chức cung cấp dịch vụ và các chủ thể tham gia thị trường này. Việc triển khai nghị quyết này được kỳ vọng sẽ tạo cơ chế ràng buộc, thúc đẩy các sàn giao dịch tăng cường hợp tác với cơ quan chức năng, thay vì né tránh hoặc từ chối phối hợp. Đây là bước đi quan trọng để Việt Nam đáp ứng các khuyến nghị của FATF và từng bước thoát khỏi "Danh sách Xám".
