Để tài sản số không phải là "cơn sốt ảo"
Diễn đàn Quản trị Doanh nghiệp Việt Nam 2025 (VCG Forum 2025) với chủ đề "Khai phá tiềm năng tài sản số" diễn ra trong bối cảnh Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết 05/2025/NQ-CP về thí điểm thị trường tài sản mã hóa. Đây được xem là một bước đi quan trọng, đặt nền tảng thể chế cho một lĩnh vực mới trong kinh tế số, đồng thời mở ra kỳ vọng hình thành những động lực tăng trưởng mới.
Phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Đức Thuận, Chủ tịch Hội Các nhà Quản trị Doanh nghiệp Việt Nam (VACD), nhấn mạnh Việt Nam đang bước vào thời kỳ "bản lề" hướng tới mục tiêu trở thành quốc gia phát triển vào năm 2045. Theo ông, để đạt được mục tiêu này, cần tìm kiếm những thị trường mới, kênh huy động vốn mới; trong đó tài sản số có thể trở thành một cấu phần quan trọng của kinh tế số. "Tài sản số giờ đây không còn là câu chuyện của những cơn sốt ảo mà đang dần trở thành cấu trúc cốt lõi của nền kinh tế số toàn cầu", ông nói.
Ông Thuận kỳ vọng từ ngày 1/1/2026, khi tài sản số chính thức bước ra khỏi "vùng xám", Việt Nam sẽ có thêm kênh dẫn vốn minh bạch, chính thống, góp phần khơi thông nguồn lực cho doanh nghiệp. Điều quan trọng trong giai đoạn chuyển tiếp là tìm ra cách khai thác tối đa giá trị của lĩnh vực này, cả về mặt công nghệ lẫn chính sách.
Từ kinh nghiệm hơn 20 năm làm việc trong tài chính, ông Nguyễn Phú Dũng, đồng sáng lập PILA, thành viên HĐĐT Quỹ Solaris Impact, cho rằng con đường phát triển bền vững của Việt Nam gắn liền với Internet. Ông phân tích quá trình dịch chuyển từ "Việt Nam vật lý" sang "Việt Nam số", nơi dữ liệu trở thành ngôn ngữ chính và không gian số mở ra biên giới tăng trưởng mới.
Một nghịch lý lớn, theo ông Dũng, là tốc độ quay vòng vốn của Việt Nam chỉ bằng khoảng một phần ba Singapore. Nguyên nhân nằm ở việc phần lớn vốn bị "giam" trong tài sản đảm bảo, chủ yếu là bất động sản, khiến các dự án đổi mới sáng tạo gặp khó. Vì vậy, ông đề xuất mô hình quốc gia số gồm ba lớp: dữ liệu, tài chính, kinh tế, nhằm tạo cấu trúc mới cho việc huy động và luân chuyển nguồn lực.
Ở góc độ pháp lý, TS Trần Quý, Viện trưởng Viện Phát triển Kinh tế số Việt Nam, cho rằng vấn đề cốt lõi của tài sản số nằm ở chữ "tài sản", nghĩa là phải có đầy đủ thuộc tính pháp lý, còn "số" chỉ là môi trường vận hành. Theo ông, tài sản số về bản chất là tài sản thật được ánh xạ trong môi trường số, đòi hỏi tư duy pháp lý mới và phương thức quản lý mới.
TS Quý mô tả hệ sinh thái tài sản số gồm hai chủ thể chính: tài sản số (VA) và nhà cung cấp dịch vụ tài sản số (VASP), cùng các đơn vị hỗ trợ như thẩm định, lưu ký. Nghị quyết 05 cho phép 5 đơn vị thử nghiệm, và theo ông, vấn đề không phải ở số lượng mà ở cách quản lý sao cho tài sản được vận hành trong một hệ sinh thái đầy đủ, đảm bảo niềm tin.
Ông phân chia thị trường thành "phần chìm", tài sản tạo ra tự do, thiếu luật lệ, và "phần nổi", nơi có khung pháp lý và quản lý. Mục tiêu của Nghị quyết 05 là tạo cầu nối giữa hai phần thông qua niềm tin và công nghệ.
Khi hệ sinh thái mới hình thành: Chính sách - Công nghệ - Thị trường gặp nhau
Không gian thảo luận tại diễn đàn cũng mở rộng sang mô hình trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM và Đà Nẵng. TS Trần Quý nhận định Việt Nam có lợi thế "đi sau nhưng đúng thời điểm", khi xu hướng On-chain đang hình thành mạnh mẽ trên thế giới. Theo ông, mô hình trung tâm tài chính quốc tế trong tương lai không thể đứng ngoài hệ sinh thái tài sản số, trong đó trụ cột đầu tiên là sandbox, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát.
Ở góc độ địa phương, ông Trần Anh Tuấn, Giám đốc Sở KH&CN Hà Nội, cho biết thành phố đang cụ thể hóa các định hướng phát triển theo Luật Thủ đô sửa đổi 2024 và Nghị quyết 15 của Bộ Chính trị. Hà Nội là địa phương đầu tiên ban hành nghị quyết về sandbox, xác định bốn nhóm ưu tiên, bao gồm tài sản số. Thành phố cũng thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm với vốn mồi 600 tỉ đồng và thu hút khoảng 10 nhà đầu tư chiến lược. Song song đó, Hà Nội chuẩn bị vận hành Sàn giao dịch công nghệ, đồng thời tích hợp chức năng sàn giao dịch tài sản số.
Ở góc nhìn công nghệ, ông Lê Thanh (Ninety Eight) nhấn mạnh blockchain, với các đặc tính phi tập trung, minh bạch, bất biến và không cần trung gian, tạo ra giá trị cốt lõi là "niềm tin số". Trong khi đó, ông Nguyễn Trung Trang, Giám đốc sản phẩm SSI Digital, cho rằng blockchain chỉ là nền tảng, còn tài sản số mới là ứng dụng quan trọng. Theo ông, cần tránh tâm lý xem tài sản số là kênh đầu cơ "nhân X lần", bởi xu hướng bền vững phải là "Tokenized Assets", tài sản được token hóa dựa trên hoạt động kinh doanh thực và dòng tiền thật, giống một hình thức IPO linh hoạt hơn và phù hợp với doanh nghiệp đang tăng trưởng.
